یکی از اسیدهای آمینه مهم در جیره غذایی دام، طیور و شیلات است که در تبدیل مواد غذایی به پروتئین و در نتیجه سرعت وزن‌گیری، سلامت و ایمنی بدن آن‌ها تأثیرگذار است.
اگر متیونین به میزان کافی در‌جیره غذایی طیور وجود نداشته باشد بدن پرنده قادر به رشد و تولید پروتئین به میزان کافی نخواهد بود. در نتیجه رشد در پرندگان گوشتی و تولید تخم در مرغان تخمگذار کاهش پیدا میکند.
متیونین جزء اصلی پرها و برای تشکیل آن‌ها حیاتی است. کمبود متیونین باعث رشد ضعیف پر و افزایش احتمال نوک زنی به پرها می شود. پرنده ای که دچار کمبود متیونین است در تلاش برای به دست آوردن مقدار کافی پروتئین به خوردن پر تمایل دارد. نوک زدن پر می تواند به سرعت به کانیبالیسم در گله تبدیل شود.
متیونین چیست؟ در ابتدا باید بگوییم که اسیدهای آمینه واحدهای سازنده پروتیین ها به حساب می آیند . در حقیقت حضور همه اسیدهای آمینه برای پرنده مهم و حیاتی است. اما برخی از این اسیدهای آمینه در بدن طیور ساخته نمی شود و یا اینکه به مقدار بسیار اندک ساخته می شود. ما به این نوع اسیدهای آمینه، ضروری می گوییم. متیونین جزو اسیدهای آمینه ضروری و گوگرد دار در تغذیه طیور می باشد. در سطور زیر به نقش متیونین در طیور خواهیم پرداخت.
متیونین حداقل دارای چهار نقش مهم در بدن پرنده می باشد.
- نخستین نقش متیونین در طیور این است که این اسیدآمینه در سنتز پروتیین ها نقش دارد.
- دومین نقش متیونین در طیور این است که این اسید آمینه پیش ساز گلوتاتیون می باشد. گلوتاتیون تری پپیتیدی است که منجر به کاهش رادیکال های آزاد اکسیژن در درون سلول ها شده و در نتیجه سلول ها را از تنش اکسیداتیو محافظت می کند.
- سومین نقش متیونین در طیور این است که برای سنتز پلی آمین ها مورد نیاز می باشد. پلی آمین ها در تقسیم سلولی نقش دارند.
- چهارمین نقش متیونین در طیور این است که به عنوان یک گروه متیل دهنده عمل می کند و در متیلاسیون DNA و سایر مولکول ها نقش دارد . نقش اخیر یکی از نقش های بسیار مهم اسید آمینه متیونین میباشد. پژوهش ها حاکی از آن است که اسید آمینه متیونین نقش مهم و کاربردی در سیستم ایمنی داشته و منجر به بهبود ایمنی سلولی و هومورال در پرنده میشود. گزارش های محققین نشان میدهند که متیونین مورد نیاز برای فعالیت مطلوب سیستم ایمنی بیشتر از متیونین مورد نیاز برای رشد مطلوب و بهبنه پرنده میباشد و محدود کردن مقدار اسیدهای امینه گوگرد دار در جیره منجر به کاهش شدید تعداد لنفوسیت ها در بافت روده و لامینا پروپریا (لامینا پروپریا یکی از سه لایه مخاط سیستم گوارش است) میشود. یکی از مکانیسم هایی که اهمیت متیونین در سیستم ایمنی را بیان میکند این است که این اسید آمینه در تکثیر لنفوسیت های T نقش دارد. چراکه لنفوسیت های T به سطوح سیستئن و گلوتاتیون درون سلولی حساس می باشند و لازم به توضیح است که در ساخت سیستئین و گلوتاتیون به متیونین نیاز می باشد. بنابراین کمبود متیونین و به تبع ان کمبود سیستئین و گلوتاتیون منجر به کاهش جمعیت لنفوسیت های T و در نتیجه کاهش توان و قدرت سیستم ایمنی پرنده می شود. بنابراین کمبود متیونین در دو هفته نخست زندگی جوجه ها بسیار اهمیت دارد.
- از سوی دیگر با توجه به نقش های مهم متیونین در ساخت پروتئین ها باید خاطر نشان کنیم که کمبود این اسید آمینه در جیره میتواند منجر به کاهش رشد پرنده، کاهش تولید تخم مرغ و کاهش قدرت سیستم ایمنی شود. کاهش قدرت سیستم ایمنی می تواند به دلیل کاهش جمعیت لنفوسیت ها و کاهش انسجام پوست و بافت های موکوسی بدن باشد.
آیا کمبود متیونین در جیره میتواند منجر به عارضه پر کنی و کانی بالیسم در جوجه ها شود ؟
جواب این سوال مثبت است. چرا که متیونین یکی از ترکیبات مهم در ساخت پر می باشد. به طوری که متیونین و سیستئین از اجزای ضروری و مهم پر میباشند. کمبود متیونین در جیره میتواند منجر به کاهش رشد پرها و افزایش عارضه پر کنی در پرنده ها شود به طوری که پرندگانی که کمبود متینوین دارند تمایل به پر کنی و خوردن پرهای همنوعان خود پیدا می کنند که همین عارضه میتواند گله را به سمت کانی بالیسم هدایت کند. بنابراین یکی از نقش های مهم متیونین در طیور جلوگیری از عارضه کانی بالیسم در گله می باشد.